Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove apeluje na sve držaoce bilja (proizvođače citrusa – bez obzira na veličinu voćnjaka i broj stabala; uvoznike i distributere sadnog materijala; građane koji u baštama i okućnicama imaju po neko stablo ili više stabala citrusa, vinovu lozu, ruže, bršljana ili druge biljake koje su registrovane kao domaćini) da obave vizuelne preglede biljaka i u slučaju sumnje na prisustvo leptiraste vaši obavijeste nadležnu Fitosanitarnu inspekciju.
Prisustvo leptiraste vaši registrovano je na vinovoj lozi, naru, ruži, bršljanu, lovoru, pirakanti, ali sa ekonomskog aspekta velike štete pričinjava u zasadima citrusa.
Posebnim nadzorom tokom 2023. godine, prvi put je utvrđeno prisustvo leptiraste vaši na teritoriji opština Ulcinj i Podgorica. U cilju suzbijanja i srpiječavanja daljeg širenja leptiraste vaši, obavezno je kontinuirano, kontrolisano i organizovano suzbijanje.
Leptirasta vaš – Aleurocanthus spiniferus je invazivna, polifagna štetočina koja pričinjava velike ekonomske gubitke na mnogim gajenim biljnim vrstama, naročito citrusima duž crnogorskog primorja. Prisustvo ovog štetnog organizma je prvi put utvrđeno u Crnoj Gori 2013. godine i do danas on se raširio i prilagodio uslovima na crnogorskom primorju i Podgorici.
Obavezne fitosanitarne mjere:
– obavljanje zdravstvenih pregleda radi što ranijeg utvrđivanja prisustva štetnog organizma, kao i redovnih mjesečnih pregleda, naročito naličja lista biljaka domaćina, u rasadnicima, vrtnim centrima, proizvodnim zasadima, javnim zelenim površinama, okućnicama i sl.;
– obavezna potpuna izolacija od insekata u proizvodnji sadnog materijala (zatvoreni objekti ili mreže za insekte);
– uništavanje napadnutog bilja namijenjenog sadnji Citrus L., Fortunella Swingle, Poncirus Raf. i njihovih hibrida u rasadnicima i hemijsko tretiranje drugih biljaka domaćina na kojima nije utvrđeno prisustvo A. spiniferus;
– obavezno hemijsko tretiranje svih napadnutih biljaka domaćina, odmah nakon utvrđivanja prisustva štetnog organizma, u rasadnicima, vrtnim centrima, proizvodnim zasadima, javnim zelenim površinama, okućnicama i sl., preparatima koji se primjenjuju u suzbijanju drugih vrsta leptirastih vaši: mineralna ulja (naročito pogodna za larvene stadijume u periodu zimskog mirovanja), preparati na bazi sulfoksaflora i spirotetramata na način i u intervalima propisanim uputstvom na preparatu i u skladu sa posebnim zakonom i drugim propisima o sredstvima za zaštitu bilja; prilikom primjene preparata treba voditi računa da imaga za polaganje jaja preferiraju mlađe listove i one koji su u fazi intenzivnog porasta. Takođe, važno je imati u vidu da do značajnijeg povećanja brojnosti populacije dolazi u periodu proljeće-ljeto, naročito u napuštenim i zapuštenim voćnjacima i na biljkama spontane flore gdje se mjere suzbijanja ne primjenjuju.
– insekticidi koji su registovani u Crnoj Gori za suzbijanje Aleurocanthus spiniferus: CLOSER i MOVENTO SC 100.
– rastvoru insekticida bi trebalo dodati i okvašivač u cilju što boljeg prijanjanja preparata na tretiranu biljku. U istu svrhu se može dodati manja količina tečnog deterdženta za sudove koji takođe omogućava bolje prijanjanje preparata na biljke (jedna supena kašika na 10 litara rastvora).
– orezivanje jako napadnutih i sasušenih biljnih djelova, prije hemijskog tretiranja, da bi se smanjila relativna vlažnost vazduha unutar krošnje i povećala cirkulacija vazduha, a istovremeno stvorili uslovi za kvalitetniju primjenu insekticida;
– orezane biljne djelove treba uništiti spaljivanjem da bi se spriječilo dalje širenje štetočine.
– postavljanje žutih ljepljivih ploča u što većem broju u cilju masovnijeg izlovljavanja (u područjima prisustva) i smanjenja mogućnosti dolijetanja odraslih jedinki na biljke domaćine (u područjima u kojima vrsta još uvijek nije nađena). Ploče okačiti u proizvodnim zasadima (npr. krošnje citrusa, ali i drugih biljaka koje su domaćini), u rasadnicima i okućnicama/baštama.
– žute ploče mijenjati u vremenskim intervalima 15-20 dana.
